Otomotiv Sektöründe ÖTV ve Vergi Gelirlerini,Hürriyet Gazetesinde Emre Özpeynirci ile konuştuk.

2018 yılında 641 bin adetle kapanan otomotiv pazarından 17.4 milyar TL ÖTV tahsilatı yapılırken, tahminlerin 350-400 bin adet olduğu ÖTV teşvikli 2019 yılında ise devletin 24 milyar TL’lik tahsilatı nasıl yapacağı merak ediliyor. Bunun için 70-120 bin TL’lik matrah seviyelerinin 120-170 bin TL’ye yükselmesi, krediye ulaşımda kolaylık ve faiz indirim desteği sağlanması gerekiyor. Aksi durumda kaçan balık büyük olabilir.

2019 yılının ilk 3 ayında toplam otomobil ve hafif ticari araç satışları ÖTV ve KDV indirimlerine rağmen 2018 yılının aynı dönemine göre yüzde 44.16 azalarak 88 bin 469 adede geriledi. Hatırlatmak gerekirse 2018 yılı ilk çeyreğinde 158 bin 430 adetlik satış gerçekleşmişti. Vergi teşviklerine rağmen yüzde 44’ü aşan kayıp sadece otomotiv sektörü için değil devlet için de önemli gelir kaybı yaratıyor. Çünkü 2019 yılı bütçesinde motorlu taşıtlardan gelmesi beklenen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) geliri 24 milyar TL olarak yer aldı. Bu gelir 500 bin adetlik teşviksiz pazar üzerinden hesaplandı. Ancak mevcut koşullarda pazarın yıl sonunda teşviklerin devam etmesi halinde 350-400 bin adede ulaşması, bunun da 7.2 ile 10 milyar TL arasında bir bütçe açığına sebep olması bekleniyor.

OTOMOTİVİN PAYI DÜŞTÜ

Özel tüketim vergisi, yani ÖTV hayatın her aşamasında karşımıza çıkıyor. Özellikle akaryakıt ve otomotiv sektöründe sürekli başrol ona ait. Bağımsız analiz firması EBS Danışmanlık’ın yaptığı bir araştırmaya göre otomotiv sektöründen toplanan ÖTV geliri 2005 yılında toplam vergi tahsilatının içinde 4.2 milyar TL ile yüzde 3.25 pay alırken, 2010 yılına gelindiğinde ise 6.2 milyar TL’lik gelirin karşılığı yüzde 2.64’lük pay olarak yansıdı.

Kaçan balık büyük olur

2015 yılında yüzde 3.67 pay ile 17 milyar TL’yi aşan ÖTV geliri, son olarak 2018 yılında ise yüzde 35 daralan piyasa ve sektör adetleri ile yüzde 2.36 pay ve 17 milyar 437 milyon TL’lik tahsilata ulaştı. Bu arada 2010 yılında 795 bin 496 adet olan toplam pazar satışları 2015 yılında 1 milyon 19 bin adede çıkarken, 2018 yılında ise 641 bin 541 adet olarak gerçekleşti. Bu noktada geçtiğimiz yıl 641 bin 541 adet ile kapanan toplam otomotiv pazarında 17.4 milyar TL ÖTV tahsilatı olurken, tahminlerin 350-400 bin adet olduğu ÖTV teşvikli bir pazarda, devletin 24 milyar TL’lik ÖTV tahsilatı nasıl yapacağı merak ediliyor. Çünkü bu tahsilatın yapılabilmesi için pazarın asgari 650-700 bin bandında olması gerekiyor.

BU FAİZLERLE İMKÂNSIZ

EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, mevcut ÖTV teşvik sistemi, krediye ulaşımda yaşanan zorluklar ve üstüne kredi faizlerinin eşik noktası olan yüzde 0.99 seviyesinin çok çok üzerinde olmasının bu hedefin tutmasını imkansız hale getirdiğini belirterek, “ÖTV geliri hedefinin tutması için geriye tek seçenek kalıyor. O da araç fiyatlarına yüksek zam gelmesi ve vergi tahsilatının artması. Basit bir kural vardır, ‘satılmayan aracın vergisi olmaz.’ 3 aylık dönemde toplam pazar 2018 yılına göre yüzde 44.16 kayıpla ancak 88 bin 469 adete ulaşabildi. Yılın geri kalanı da düşünülerek tedbirlerin gecikilmeden alınması gerekiyor” diye konuştu. Şahin’e göre otomobildeki matrah (vergisiz) fiyatları bu noktada kritik. 70-120 bin TL eşiklerinin 120-170 bin TL bandının üzerine taşınması gerektiğini kaydeden Şahin, “Ayrıca krediye ulaşımda kolaylık sağlanarak kamu bankaları ve markalar aracılığıyla yüzde 1’in altında faiz desteği sağlanması gerekiyor. Aksi durumda kaçan balık büyük olabilir” yorumunu yaptı.

İSTİHDAM KAYBINA KARŞILIK DÜŞÜK FAİZ

TÜRKİYE’de 724 tüzel kişilik altında 974 otomotiv bayisi (plaza) bulunurken, 2019 yılı için mevcut şartlarda yüzde 30 oranında bayinin kapanması söz konusu. Bu plazalarda şu an 50 bin kişi çalışıyor. Otomotiv üretici firmaların fabrikalarında ise 42 bin 772 adeti işçi olmak kaydı ile toplam 54 bin 595 kişi çalışmakta. Sektörde 300 bin adetlik bir pazar daralması bu fabrikaların 3 vardiyadan 2 vardiyaya düşmesi demektir ki, asgari şartlarda 15 bin yetişmiş otomotiv işçisinin işsiz kalması anlamına gelir. Teşvikler hazirandan sonra biterse pazarın ulaşacağı en üst nokta 300 bin adet sınırında kalır ki, direkt olarak sektörde 35 bin kişinin işsiz kalmasına neden olacaktır. Dolaylı olarak yan sanayide oluşacak iş kaybının hesabı ise bunun çok ötesinde olur. Vergi teşviklerine rağmen otomotiv pazarındaki daralmanın en önemli etkenlerinden biri kredi faizlerinin yüksek olmasından kaynaklanıyor. Bu konuda otomotiv sektörü yetkilileri her fırsatta gayrimenkul sektörüne sağlanan desteklerin benzerinin kendilerine yapılmasını istiyor. Ancak bu noktada devletten beklenti yerine markaların da bankalarla işbirliği yaparak finansman yükünü üstlenmesi büyük önem taşıyor.